ALGEMEEN
De hand gebouwde SuperDrive (SD) is ontstaan als hobby en is tot stand gekomen in samenwerking met diverse gitaristen vanaf 2004. Het doel was te proberen een dynamisch en harmonisch klinkend overdrive pedaal met 2 voorversterker buisjes te realiseren dat op laag volume (zoals thuis) ook goed klinkt. De SD bevatte aanvankelijk alleen 2 onafhankelijk instelbare kanalen. Later zijn daar een boost functie en een presence regeling bijgekomen. De laatste update van de SuperDrive is van 15 Augustus 2022. Sommige handwired exemplaren bevatten ook nog kleine schakelaartjes voor extra toonfiltering. Bij sommige SD’s zijn die later weer verwijderd.
Een veel gestelde vraag: “is de linker buis voor kanaal 1 en de rechter buis voor kanaal 2?”. Antwoord: “Bij beide kanalen gaat het gitaarsignaal door beide buizen (serieschakeling). Het enige dat geschakeld wordt, zijn de regelaars/potmeters”.
Van de SD bestaan 2, in beperkte hoeveelheid vervaardigde, versies: De handwired en de PCB (Printed Circuit Board) versie (zie afbeelding).
De PCB versie is geënt op de laatste upgrade van SD IV. De sound, van dezelfde upgrade van een PCB en een handwired SD is, dat volgens velen ook. Beiden zijn True Bypass. Er zijn, omdat dit pedaal eigenlijk in voortdurende staat van ontwikkeling was, diverse modificaties in omloop, ook van de PCB versie, alleen in mindere mate. De laatste modificatie staat vooral in het teken van; 1) minder gain/oversturing, 2) betere toonregeling, vooral mid en 3) meer transparantie.
VOEDING
Beide SD versies werken op 12 Volt AC (Alternate Current of Wissel Stroom). De minimaal benodigde hoeveelheid stroom is 750mA (1A voldoet prima). De SuperDrive werkt op buizen hoogspanning. De 12Volt AC adapter en een inwendige transformator in de SD zorgen daarvoor. Als er in deze spanningsvoorziening iets misgaat (indien er te veel stroom wordt getrokken, bij b.v. kortsluiting) dan zal de interne kleine glaszekering (1AT) de stroomkring verbreken. Een ander soms voorkomend fenomeen is dat de SD er mee stopt omdat de zekering stuk is niet vanwege kortsluiting in het circuit maar door zekering-moeheid, de zekering draad breekt dan als gevolg van te vaak iets verbogen te zijn bij aan en uitzetten (plak b.v. een reserve zekering in de SD). Als de reserve zekering meteen weer doorbrandt, dan is er een ernstigere oorzaak. Absoluut geen zilverpapiertje om de zekering leggen, dit om verdere schade te voorkomen.
Een bekende (AC en DC) vergissing is, dat men de SD aansluit op DC (Direct Current of Gelijk Stroom). De interne transformator kan geen DC transformeren. Echter de DC stroom gaat wel door de primaire spoel van de transformator en zorgt ervoor dat deze warmer en warmer wordt, totdat deze het begeeft (doorbrandt). Ook nooit een AC adapter op een DC pedaaltje aansluiten. Niet elk DC pedaaltje is hiertegen beschermd.
Brom: Regelmatig komt de opmerking naar voren dat de SuperDrive bromt. De hoogspanning is flink gestabiliseerd, hieruit kan alleen brom ontstaan als een of meer eico’s niet meer goed werken. Dat is tot nu toe nog niet geconstateerd. De gloeispanning kan dit ook niet (snel) veroorzaken. Deze werkt via gestabiliseerde gelijkspanning (12.6V). Alleen als de spanning stabilisator niet goed werkt kan dat storing geven. Ook dit komt eigenlijk niet voor. Nog enige oorzaken van brom: i) een niet goed afgeschermde gitaar of een verbindingskabel die in de buurt komt van een elektromagnetisch (EM) veld b.v. een adapter, dan koppelt brom in. Bij voedingen met een ringkern trafo heb je hier geen last van omdat die een zeer zwak EM veld hebben, ii) bij toepassing van een slechte, slecht gestabiliseerde, voeding of iii) bij een slechte massaverbinding. Als ergens een massabreuk is, is er vaak een sterke brom en weinig tot geen signaal.
Buizen
De SD is ontworpen voor 12ax7 (ecc83) buisjes. Daar zijn vele typen/merken van te koop en het effect op de klank is soms heel goed te horen. De SD werkt wel met b.v. 1 ecc81 buisje in combinatie met een ecc83, maar is er niet voor ontworpen. In de laatste update is toepasen van ecc81 niet aan te raden. De ecc81 heeft maar 60% van de versterking van een ecc83 en trekt wel meer stroom. Buizen zijn aan slijtage onderhevig, dat is afhankelijk van het gebruik en gaat zo langzaam dat het niet snel wordt opgemerkt. Uiteindelijk kan de sound daardoor wat levenloos worden (soms een reden om de SD te gaan verkopen). Een reserve buisje bij de hand hebben is altijd een goed idee.
Aan te raden buisjes zijn o.a.: eerste buis (links) Tungsol 12ax7, Sovtek 12ax7WC of Philips miniwatt ecc83 en als tweede buis (rechts) Sovtek 12ax7WA heeft de voorkeur (iets minder gain, 80%, en iets minder laag) en ook Philips miniwatt ecc83 en als je beduidend minder laag wil dan werkt een 5751 (gain factor 70%) type buis op deze locatie. Verder kan geëxperimenteerd worden met diverse merken. JJ buizen geven bij voorbeeld een donkerder klank (soms ook erg veel laag), ze zijn storingsgevoeliger (ruis, pruttelen, microfonie). Als zo’n buis in de eerste positie wordt geplaatst zijn deze ongewenste effecten het sterkst hoorbaar. Huidige nieuwe (pre amp) buizen kunnen ook heel sterk in steilheid/karakteristiek (mA/V) verschillen. Vroeger werden ze door Philips b.v. afgeregeld en getest op ± die waarde, dat gebeurt nu niet meer. Nominaal voor een ecc83/12ax7 geldt b.v. bij 250V hoogspanning en een negatieve roosterspanning van -2V een stroom van ± 1.2 mA (zie onderstaande karakteristiek lijnen). Waarden van 1.5 tot ± 1.9 mA komt voor. Deze waarde neemt als gevolg van gebruik in de loopvan de tijd af. Dit beïnvloedt de sound van de SD vooral als eerste buis. Bij 0.6 mA ga je dit effect van veroudering goed horen en moet de buis worden vervangen. Ook al test je een aantal SD’s die de zelfde update hebben, en waarbij tevens hetzelfde type buizen aan boord zijn, kan de klank als gevolg van verschil in aantal mA/V verschillen. Dit effect is groter geworden naarmate de SD steeds meer richting low-gain is ontwikkeld. Daarbij komt ook dat de interne buiscapaciteit (Miller capaciteit) kan verschillen. Binnen hetzelfde type buis zijn deze verschillen zeer klein. Hoe groter deze capaciteit, hoe donkerder/warmer de buis zal klinken. En omgekeerd, een lage Miller capaciteit zorgt voor meer doorlaten en versterken van hogere frequenties. Dit wordt veelal als transparant beoordeeld. Persoonlijke smaak gecombineerd met speelstijl en type gear zal keuze bepalend kunnen zijn.
Elektronenbuizen zijn van binnen vacuüm. Door de ronde vorm kunnen ze wel wat hebben maar zijn niet geheel onkwetsbaar. Door een stootje o.i.d. bij een (warme) buis maar ook, heel soms, als gevolg van normaal gebruik kan er een scheurtje in het omhullende glas ontstaan waardoor lucht naar binnen kan. De metallisch glimmende bovenkant van de buis (getter materiaal, veelal opgedampte Barium) kleurt dan wit (zie foto’s). Dat komt doordat de zuurstof uit de lucht snel reageert met Barium tot witte Bariumoxide. In dat geval, de SD niet meer aanzetten en de buis “voorzichtig” vervangen of laten vervangen (plak er wat stevige tape omheen).
Linker buisje bevat een scheurtje in het glas waardoor lucht is binnengekomen en het getter materiaal wit kleurt.
In het decembernummer van 2014 is de SuperDrive de eer te beurt gevallen besproken te worden in De Gitarist met dank aan Steven Faber en Michiel Roelse (red. Gitarist). Ook in De Gitarist No 361, 2021, geeft Michiel Roelse er nog aandacht aan.
Buizen, in dit geval pre-amp buizen (b.v. ecc 83/12ax7) zijn bijzonder rijk aan harmonischen. Veelal rijker aan even dan oneven harmonischen (vergelijk ook het plaatje bij de CoolDrive).
| Technische gegevens | Handwired | PCB |
| Lengte [cm] | 22 | 19 |
| Breedte [cm] | 17 | 22.5 |
| Hoogte [cm, incl. pootjes (±1cm)] | 9 | 13 |
| Gewicht [kg] | ± 1.5 | ± 2 |
| Buizen [ECC83 (12AX7)] | 2 | 2 |
| Ingangsimpedantie [M] | 1 | 1 |
| Uitgangsimpedantie [k] | ± 2 | ± 2 |
| Voedingsadapter [Volt AC, 1A (min. 760 mA)], plug is 2,1 mm | 12 | 12 |
De elektrotechnische supervisie is in handen van:
Ruiter Electronics Heiloo. E-mail: ruiterwin@hetnet.nl